Psoriasis: wat is het en hoe behandel je het?
Last van vervelende, jeukende rode plekken op je lichaam en/of hoofdhuid? En zie je er witte of grijze schilfers op? Dan heb je misschien wel psoriasis. Psoriasis is een chronische huidziekte die voorkomt op het lichaam en de hoofdhuid. Het is niet besmettelijk, maar wel erfelijk. Er zijn verschillende vormen en gradaties van psoriasis. Lees in deze blog wat psoriasis is, hoe het ontstaat en hoe je psoriasis kunt behandelen.
Spring snel naar:
Wat is psoriasis?
Psoriasis is een chronische huidaandoening. Het zijn rode, schilferige plekken op de huid die jeuken. Zo’n 8 op de 1000 mensen hebben er last van. Als een familielid het heeft, is de kans groter dat jij het ook krijgt. Psoriasis is niet besmettelijk, maar dus wel erfelijk. Mensen met een Europese afkomst hebben vaker last van psoriasis.
Meestal hebben volwassenen last van psoriasis, maar in principe kun je het op elke leeftijd krijgen. De plekken jeuken, vooral als ze net zijn ontstaan. Psoriasis kent verschillende vormen en gradaties. Soms heb je last van enkele plekjes maar je kan ook uitgebreide (samenvloeiende) rode plekken met schilfering hebben. Lees in dit blog meer over de soorten psoriasis en ontdek welke jij hebt.
Psoriasis heeft vaak ups en downs. Soms gaat het enkele weken of zelfs jaren weg en in andere gevallen blijft het jaren zitten. Als een psoriasisplek weggaat, kan de huid daar tijdelijk wat lichter of donkerder zijn.
Wat is de oorzaak van psoriasis?
Bij psoriasis is er sprake van een ontsteking waarbij de huid sneller verhoornt. Wat dat betekent? De huid bestaat uit verschillende lagen en de bovenste laag is de hoornlaag. Deze laag bestaat uit harde dode huidcellen oftewel verhoornde cellen. Onder deze laag ontstaan weer nieuwe huidcellen om de bovenste te vervangen. Bij psoriasis wordt de hoornlaag dus sneller gevormd met verhoornde cellen, waardoor schilfers ontstaan. Bijvoorbeeld bij eelt aan je voeten is er ook sprake van verhoorning.
Wat deze ontsteking veroorzaakt is onduidelijk. Maar wat we wel weten is dat erfelijke aanleg een grote rol speelt. Als een van de ouders psoriasis heeft, dan heeft het kind 10% kans om het ook te krijgen. Als beide ouders psoriasis hebben, dan verhoogt die kans naar 50%.
Als je psoriasis hebt, kunnen je klachten verergerd of uitgelokt worden door:
- Beschadiging van de huid (snij- of schaafwond kan 2 weken later een psoriasisplek geven);
- verbranding van de huid;
- stress;
- infecties;
- bepaalde geneesmiddelen (lithium, bètablokkers, malariapillen, pijnstillers zoals ibuprofen en diclofenac).
Soorten psoriasis:
- Plaque psoriasis:.
Dit is de meest bekende vorm van psoriasis. Rode plekken met schilfers ontstaan op je lichaam. Ze hebben verschillende groottes en kunnen overal op je lichaam voorkomen. Plekken waar het het meest voorkomt zijn: elleboog, knie, hoofd en onderrug. Het komt ook voor aan de binnenkant van je handen of de onderkant van je voeten. - Psoriasis guttata.
In een korte periode kan een uitslag van kleine psoriasisplekken ontstaan. Meerdere plekken van maximaal een centimeter ontstaan op je romp, bovenarmen of -benen. Vooral bij kinderen en jongeren komt psoriasis guttata voor. - Psoriasis inversa.
Psoriasisplekken komen voor in lichaamsplooien zoals de navel, oksels, in de liezen, bilspleet of onder de borsten. Op deze plekken zitten meestal geen schilfers. - Psoriasis op de nagels.
Nagelafwijkingen kunnen ontstaan door psoriasis. Een deel van je nagel komt los te zitten of er zijn deukjes, geelbruine vlekken in de nagel. - Psoriasis op de hoofdhuid.
Psoriasis kan op de behaarde hoofdhuid ontstaan. Je ziet dan schilfers tussen de haren op je hoofd. Vaak wordt psoriasis op de hoofdhuid verward met roos. Bij roos vernieuwen de cellen op de hoofdhuid twee keer zo snel en laten ‘oude’ cellen los waarbij schilfers ontstaan. Het lijkt veel op elkaar maar de behandeling verschilt. Lees hier wat roos is en hoe je het behandelt.
Tips om psoriasis zelf tegen te gaan:
- Smeer twee keer per dag een vette zalf of crème. Sommige crèmes zoals Vaseline kan je zonder recept kopen.
- Blijven de psoriasis klachten aanhouden? Bespreek het met je huisarts en gebruik crèmes met medicatie. Deze kan de huisarts voor je voorschrijven.
- Gebruik bij psoriasis op de hoofdhuid koolteershampoo of shampoo met salicylzuur. Voor specifiek advies kan je het beste terecht bij je huisarts.
- Probeer wondjes aan je huid te voorkomen.
- Houd je nagels kort.
- Voorkom een droge huid: dus niet te lang of te heet douchen.
- Gebruik weinig tot geen zeep.
- Als je regelmatig alcohol drinkt of rookt, stop dan eens een periode en kijk of hierdoor de klachten verminderen.
- Hou bij in welke situaties je psoriasis vermindert of verergert door het bijvoorbeeld op te schrijven. Op deze manier kan je verschillende factoren onderscheiden die wellicht invloed hebben op je psoriasis.
- Zonlicht helpt om je psoriasis te verminderen. Ga niet direct uren in de zon liggen maar bouw het geleidelijk op.
- Deel met familie, vrienden en collega’s dat je psoriasis hebt. Door erover te praten, kan je je al beter voelen. Vertel bijvoorbeeld dat het niet besmettelijk is en dat je regelmatig smeert om de klachten te verminderen.
- Ervaar je somberheid en schaamte door psoriasis? Praat erover met je huisarts of een psycholoog. Dit kan helpen.
Hoe behandel je psoriasis?
Psoriasis is helaas niet helemaal te genezen, maar door regelmatig crème te smeren kan je de klachten van psoriasis wel verminderen. Smeer twee keer per dag (of vaker) een vette crème zoals Vaseline op een psoriasisplek. Door te smeren, voorkom je uitdroging en eventuele irritatie van de huid. Zo verminder je schilfering, roodheid en jeuk. Smeer ook als je nog geen psoriasisplekken hebt, vooral op gedeelten van het lichaam waarvan je weet dat hier gewoonlijk psoriasisplekken ontstaan. Verschillende neutrale crèmes zijn al beschikbaar zonder recept bijvoorbeeld cetomacrogol zalf of -crème en lanette zalf of -crème.
Als je klachten niet verminderen, kan je deze crèmes combineren met een medische zalf. Deze kan de huisarts voorschrijven. Afhankelijk van je psoriasis schrijft de huisarts een specifieke zalf met de juiste dosis medicatie voor.
Wanneer naar de huisarts?
Als je merkt dat je psoriasis klachten met behulp van bovenstaande tips niet verminderen, kun je een afspraak maken met de huisarts. De huisarts kan je verder helpen op de zoektocht naar de juiste oplossing voor jouw psoriasis.
Soms schamen mensen zich voor psoriasis. Hierdoor vermijden ze zwemmen, sporten of andere situaties waarbij psoriasisplekken zichtbaar zijn. Merk je dat deze schaamte bij jou ontstaat? Neem dan vooral contact op met je huisarts. Het kan goed doen om hierover te praten met een vertrouwd persoon zoals de huisarts of een andere zorgverlener.
Psoriasis geneest niet, maar door het goed te behandelen kunnen psoriasisplekken wel wegblijven. Stop je met de behandeling? Dan kan je verwachten dat de psoriasisplekken bijna altijd terug komen. Maar dit varieert. Soms kan psoriasis weken, maanden tot jaren wegblijven!
Wil je een afspraak maken met je huisarts? Bekijk hier jouw dichtstbijzijnde locatie.
